Theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 7 Thông tư 38/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính: Trường hợp chưa có chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa tại thời điểm làm thủ tục hải quan, người khai hải quan khai bổ sung và nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa trong thời hạn ba mươi (30) ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan.

Bên cạnh đó, căn cứ quy định tại Khoản 3, Điều 1, Thông tư 62/2019/TT-BTC ngày 5/9/2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 38/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu: “Trường hợp có chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa tại thời điểm làm thủ tục nhập khẩu nhưng người khai hải quan không khai số tham chiếu, ngày cấp hoặc trường hợp chưa có chứng từ chứng nhận xuất xứ tại thời điểm làm thủ tục nhập khẩu nhưng người khai hải quan không khai chậm nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên tờ khai hải quan nhập khẩu theo quy định tại Điều 5 Thông tư này, cơ quan Hải quan từ chối chứng từ chứng nhận xuất xứ theo quy định.

Quy định là vậy, nhưng nhiều DN nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc đang lao đao vì ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến cho DN không kịp nhận và nộp C/O mẫu E đúng thời hạn quy định để được ưu đãi thuế. Như trường hợp của Công ty CP Thiết bị tự động hóa VITECH. Theo cán bộ xuất nhập khẩu của công ty, dịch Covid-19 không chỉ ảnh hưởng tới tiến độ giao hàng mà DN đã thực hiện ký kết với khách hàng, mà sự chậm trễ nộp các chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa cũng ảnh hướng lớn tới vấn đề thuế suất. “Bình thường, sau khi giao nhận hàng hóa thì chỉ sau vài ngày phía đối tác Trung Quốc đã cung cấp C/O để DN hưởng chính sách ưu đãi về thuế, nhưng nay do ảnh hưởng của dịch bệnh, có những tờ khai từ đầu tháng 1/2020 đến nay vẫn chưa có C/O để nộp bổ sung cho cơ quan Hải quan. Nguyên nhân là do tờ khai nhập khẩu lô hàng thiết bị gần với lịch nghỉ tết Nguyên đán ở cả Việt Nam và Trung Quốc cùng với dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nên DN chưa thể hoàn thành C/O và nộp bổ sung đúng hạn để xin hoàn thuế. Khi không có đủ giấy tờ thì DN phải chịu mức thuế thông thường, trong khi hợp đồng với đơn vị mua hàng được tính trên giá nhập khẩu ưu đãi”- cán bộ Công ty CP Thiết bị tự động hóa VITECH cho biết. Trước tình hình khó khăn từ dịch bệnh, Công ty CP Thiết bị tự động hóa VITECH đã kiến nghị cơ quan Hải quan có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp gia hạn thời gian bổ sung C/O đến ngày 15/3/2020.Trường hợp người khai hải quan chậm nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo quy định tại Điều 5 Thông tư này nhưng khai bổ sung và nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa quá thời hạn theo quy định tại Điều 7 Thông tư này, cơ quan Hải quan từ chối chứng từ chứng nhận xuất xứ theo quy định”.

Cũng giống như trường hợp trên, Công ty TNHH KINGSMEN Việt Nam khai báo và làm thủ tục nhập khẩu một lô hàng ngày 20/1 và xin nợ C/O, nộp bổ sung trong vòng 30 ngày kể từ ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai. Như vậy đến hết ngày 19/2/2020 là hết hạn nộp bổ sung C/O mẫu E. Tuy nhiên, theo phản ánh của công ty do phía đối tác Trung Quốc nghỉ Tết dài ngày (lịch ban đầu đến 10/2/2020 đi làm trở lại) nhưng phát sinh dịch Covid-19 nên bên Trung Quốc phải nghỉ kéo dài thêm, phía đối tác thông báo dự kiến ngày 20/2/2020 đi làm trở lại, và thậm chí lịch này chưa có xác nhận chính thức. Như vậy, DN không thể bổ sung C/O mẫu E đúng hạn. DN đề nghị cơ quan Hải quan cho phép DN có thêm thời hạn bổ sung C/O mẫu E, thời gian gia hạn 30 ngày.

Công ty Hữu hạn chế tạo công nghiệp và gia công chế biến hàng xuất khẩu Việt Nam (VMEP) nhập khẩu linh kiện dùng cho sản xuất xe gắn máy từ Trung Quốc và xin nợ C/O mẫu E trong thời hạn 30 ngày (trong đó có 2 tờ khai nhập có thời hạn nộp C/O chậm nhất ngày 12/2/2020 và 9 tờ khai nhập khẩu có thời hạn nộp C/O chậm nhất ngày 15/2/2020). Tuy nhiên, công ty này cũng bị “mắc kẹt” bởi tình hình dịch bệnh hiện nay, hiện Chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực phòng, chống dịch Covid-19 gây ra bằng cách kéo dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Do đó, bên đối tác của công ty sẽ xin C/O và gửi C/O cho công ty trễ hơn so với thời hạn quy định. Chính vì vậy, VMEP xin gia hạn thêm thời hạn bổ sung C/O đến hết ngày 28/2/2020. Trước khó khăn hiện tại, DN cũng đề nghị Tổng cục Hải quan có văn bản hướng dẫn và giúp đỡ các DN vướng mắc về thời hạn nộp C/O do ảnh hưởng của dịch Covid-19, chấp thuận việc gia hạn nộp C/O mẫu E.

Trước vướng mắc của DN do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc, đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, Tổng cục Hải quan đã và đang nắm bắt tình hình vướng mắc của DN để tổng hợp kiến nghị Bộ Tài chính các biện pháp xử lý.

Nếu trong trường hợp vì lý do dịch bệnh bên phía Trung Quốc không cung cấp kịp thời C/O cho DN Việt Nam, cơ quan Hải quan sẽ kiến nghị cho phép kéo dài thời gian chậm nộp hơn 30 ngày, thời hạn bao lâu sẽ được xem xét.

Tuy nhiên, theo đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan, qua trao đổi với phía cơ quan Trung Quốc, cho thấy cơ quan cấp chứng nhận xuất xứ vẫn thực hiện thủ tục cấp, vấn đề vướng mắc của DN có thể do ảnh hưởng từ các DN Trung Quốc thiếu nguồn nhân lực, hoặc chịu ảnh hưởng bởi các lệnh cấm di chuyển, phong tỏa dẫn đến tình trạng các DN không đi thực hiện các thủ tục được, dẫn đến chậm cung cấp chứng nhận xuất xứ hàng hóa.